California muốn tăng thuế bất động sản doanh nghiệp

 

 

SACRAMENTO (San Jose Mercury) – Ã�ạo Luật 13 (Prop. 13), Ä'ược cá»­ tri thông qua năm 1978, cấm thu thuế quá 2% trị giá má»™t bất Ä'á»™ng sản, có thể sắp bị thay Ä'ổi do những lá phiếu của Ä'ảng Dân Chủ ở Quá»'c Há»™i California, theo má»™t bản tin của nhật báo San Jose Mercury.

Ã�ảng Dân Chủ California muá»'n thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13, tăng thuế bất Ä'á»™ng sản của doanh nghiệp. (Hình: Justin Sullivan/Getty Images)

HÆ¡n ba thập niên sau khi Ã�ạo Luật 13 Ä'ược thông qua gây chấn Ä'á»™ng chính trÆ°á»�ng California, cá»­ tri hiện tá»� ra mong muá»'n thay Ä'ổi các Ä'iá»�u khoản của Ä'ạo luật trên, vì theo há»�, sẽ chỉ tác Ä'á»™ng Ä'ến quyá»�n lợi của các chủ doanh nghiệp, không ảnh hưởng Ä'ến ngÆ°á»�i dân.

Vá»›i sức mạnh hiện tại của Ä'ảng Dân Chủ ở California, nắm giữ hÆ¡n 2/3 sá»' ghế trong lưỡng viện Quá»'c Há»™i, má»™t sá»' chính trị gia trong Ä'ảng bắt Ä'ầu nghÄ© Ä'ến việc thay Ä'ổi Ä'ạo luật này.

“Ã�ây là lúc cần thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13, vì nó Ä'ã lá»—i thá»�i,â€� Dân Biểu Tom Ammiano (Dân Chủ-San Francisco), cho biết. Ã"ng dá»± tính trình má»™t bản thảo luật má»›i vào năm 2013 sắp tá»›i Ä'ể tăng thuế bất Ä'á»™ng sản lên các chủ doanh nghiệp.

Theo má»™t sá»' Ä'ánh giá của các chuyên gia, Ä'ạo luật Ä'ã không mang lại lợi ích cho ngÆ°á»�i dân và cho tiểu bang nhÆ° từng Ä'ược kỳ vá»�ng. Ã�ạo Luật 13 bị cho là gỡ bá»� thuế bất Ä'á»™ng sản cho các chủ doanh nghiệp nhiá»�u hÆ¡n cả, chuyển phần gánh nặng thuế lẽ ra của há»� sang ngÆ°á»�i dân và tiểu bang.

Bên cạnh dá»± thảo luật của ông Ammiano, hai dá»± luật khác sẽ cho cá»­ tri quyá»�n bá»� phiếu quyết Ä'ịnh cho các mức thuế trong Ä'ịa phÆ°Æ¡ng vá»›i mục Ä'ích phục vụ trÆ°á»�ng há»�c và thÆ° viện, chỉ cần hÆ¡n 55% phiếu thuận, thay vì Ä'òi há»�i 2/3 sá»' phiếu thuận nhÆ° hiện nay.

Trong má»™t khảo sát gần Ä'ây của Public Policy Institute of California, 58% sá»' cá»­ tri nói muá»'n “chia sẻ gánh nặngâ€� (split roll) thuế bất Ä'á»™ng sản, nghÄ©a là, bất Ä'á»™ng sản dùng cho kinh doanh sẽ Ä'ược tái Ä'ịnh giá hằng năm hoặc má»—i 6 tháng, theo giá thị trÆ°á»�ng, nhÆ°ng bất Ä'á»™ng sản Ä'ể ở sẽ Ä'ược tiếp tục áp dụng cách tính thuế hiện tại, tá»'i Ä'a chỉ tăng 2% má»—i năm.

Sau chiến thắng mạnh mẽ của Ä'ảng Dân Chủ trong kỳ tổng tuyển cá»­ há»"i Tháng MÆ°á»�i Má»™t vừa qua, má»™t sá»' nhà lập pháp của Ä'ảng Ä'á»� nghị làm luật “split rollâ€� thuế bất Ä'á»™ng sản.

Ã�ạo Luật 13 có ý nghÄ©a quan trá»�ng trong lịch sá»­ chính trị của tiểu bang California vì Ä'ược thông qua vá»›i tá»· lệ rất cao, 65%, vào Tháng Bảy, 1978. Ã�iá»�u này phản ánh sá»± chá»'ng Ä'á»'i chính quyá»�n thá»�i bấy giá»� gia tăng quyá»�n lá»±c và Ä'ánh thuế cao.

“Ã�ạo luật này biểu tượng cho việc không hợp tác vá»›i chính quyá»�n tiểu bang ở Sacramento trong chuyện liên tục tăng thuế,â€� anh Max Neiman, má»™t sinh viên ngành chính trị há»�c tại Ä'ại há»�c UC Berkeley, nói. “Nó phản ánh việc tiểu bang không còn dẫn Ä'ầu trong việc chăm lo cho Ä'á»�i sá»'ng ngÆ°á»�i dân nhÆ° trÆ°á»›c Ä'ó.â€�

Hiện tại, cá»­ tri tiểu bang dÆ°á»�ng nhÆ° “nhận ra Ä'ược sá»± thiếu hụt ngân sách và việc tăng thuế là Ä'iá»�u khó tránh khá»�i,â€� anh Neiman cho biết. Sinh viên này lấy dẫn chứng bằng việc ngÆ°á»�i dân Ä'ã bá»� phiếu thông qua Dá»± Luật 30, má»™t dá»± luật tăng thuế thu nhập và hàng hóa trong cuá»™c tổng tuyển cá»­ há»"i Tháng MÆ°á»�i Má»™t. “Nhất là khi thuế Ä'ánh phần lá»›n lên ngÆ°á»�i giàu,â€� anh Neiman nói thêm.

Dù việc thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13 có Ä'ược thông qua hay không, kết quả cÅ©ng phải chá»� Ä'ến Ä'ợt bầu cá»­ tiếp theo của tiểu bang, vào cuá»'i năm 2014. HÆ¡n nữa, Thá»'ng Ã�á»'c Jerry Brown có thể không dám Ä'á»� nghị tăng thuế các chủ doanh nghiệp, vì Ä'iá»�u này sẽ gây bất lợi, nếu ông tái tranh cá»­.

Dù sao Ä'i nữa, hai nhà làm luật thuá»™c phe Dân Chủ, Thượng Nghị SÄ© Lois Wolk (Davis) và Thượng Nghị SÄ© Mark Leno (San Francisco), Ä'ang ra sức vận Ä'á»™ng Ä'ể giảm sá»' phiếu thuận Ä'òi há»�i theo Ã�ạo Luật 13. Thượng Nghị SÄ© Darrell Steinberg (Sacramento), lãnh tụ khá»'i Ä'a sá»' tại Thượng Viện, nói: “Ã�ạo Luật 13 có tính Ä'ịa phÆ°Æ¡ng, vì ảnh hưởng Ä'ến chính cuá»™c sá»'ng của ngÆ°á»�i dân.â€�

Những thượng nghị sÄ© này muá»'n thay Ä'ổi con sá»' 2/3 do Ã�ạo Luật 13 Ä'òi há»�i xuá»'ng còn 55%, giá»'ng nhÆ° cho việc phát hành trái phiếu trÆ°á»�ng há»�c.

Khác vá»›i má»™t sá»' nhà lập pháp khác trong Ä'ảng Dân Chủ, ví dụ nhÆ° ông Ammiano, ông Steinberg không nghÄ© Ä'ây Ä'ã là thá»�i Ä'iểm Ä'ể thay Ã�ạo Luật 13 thành luật má»›i áp dụng thuế “split-rollâ€�.

Ã"ng Ammiano cho rằng luật “Ä'ã lá»—i thá»�i vì có quá nhiá»�u kẽ hởâ€� cho các doanh nghiệp lách thuế. Chẳng hạn, bất Ä'á»™ng sản chỉ Ä'ược tái Ä'ịnh giá nếu Ä'ược bán hay sang nhượng từ 50% trở lên. Theo các chuyên gia, Ä'ây là Ä'iá»�u khoản giúp cho doanh nghiệp tránh thuế dá»… dàng.

Má»™t trong nhiá»�u trÆ°á»�ng hợp tránh thuế bằng cách trên là xưởng rượu EJ Gallo, mảnh ruá»™ng nho rá»™ng 1,765 mẫu ở Napa và Sonoma Ä'ược Ä'ịnh giá cách Ä'ây 10 năm. Khi mua bán, 12 thành viên trong gia Ä'ình Gallo chia nhau cổ phần, không ai mua hÆ¡n 50%. Nếu không có Ä'iá»�u luật trên, Napa County Ä'ã có thể thu vá»� $700,000 má»—i năm.

Thượng Nghị SÄ© Ammiano mong sá»›m thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13, Ä'ể tiểu bang thu Ä'ược thêm thuế từ bất Ä'á»™ng sản của các doanh nghiệp.

Ngược lại, các chủ doanh nghiệp, Ä'Æ°Æ¡ng nhiên ra sức phản Ä'á»'i.

“Há»� cho rằng các nhà lập pháp Ä'ảng Dân Chủ nhằm vào há»�. Tất nhiên há»� phải chá»'ng lại,â€� chủ tịch kiêm giám Ä'á»'c Ä'iá»�u hành của Phòng ThÆ°Æ¡ng Mại California, ông Allan Zaremberg, cho biết.

Bà Larry Stone, giám Ä'ịnh viên (assessor) của Santa Clara County, cho biết: “Chúng tôi không có Ä'ủ tài lá»±c Ä'ể cứ hai, ba năm lại Ä'ịnh giá hết sá»' bất Ä'á»™ng sản của các hãng xưởng, công ty.â€�

“Chỉ cần tăng mức thuế căn bản lên, việc thu thêm tiá»�n thuế sẽ trở nên dá»… dàng, thay vì thay Ä'ổi cách tái Ä'ịnh giá bất Ä'á»™ng sản,â€� bà Stone nói. “Ã�úng là nó không tránh Ä'ược những lá»—i lầm của Ã�ạo Luật 13, nhÆ°ng hệ thá»'ng thuế bất Ä'á»™ng sản của California vá»'n dÄ© Ä'ầy lá»—i.â€�

NgÆ°á»�i ủng há»™ việc thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13 tin rằng ngÆ°á»�i dân sẽ bá»� phiếu thuận, “khi há»� nhận ra rằng há»� chính là ngÆ°á»�i trả phần thuế lá»›n nhấtâ€�

Trong sá»' 58 quận hạt của tiểu bang, 55 quận có chủ nhà phải trả thuế bất Ä'á»™ng sản nhiá»�u hÆ¡n chủ doanh nghiệp. TrÆ°á»›c khi Ã�ạo Luật 13 ra Ä'á»�i, chủ nhà và chủ doanh nghiệp Ä'óng góp thuế bất Ä'á»™ng sản vá»›i tỉ lệ 50-50, so vá»›i mức 70-30 hiện nay.

“Bất Ä'á»™ng sản của doanh nghiệp là lá»— hổng lá»›n nhất trong hệ thá»'ng thuế của chúng ta,â€� ông Lenny Goldberg, má»™t ngÆ°á»�i ủng há»™ thay Ä'ổi Ã�ạo Luật 13 nói. “Chúng ta phải hÆ°á»›ng mắt vá»� lá»— hổng này bởi vì việc thay Ä'ổi nó không chỉ dành cho chính trị gia.â€� (T.A.)

 

---

�ạo Luật 13, do 64.8% cử tri thông qua năm 1978

• Giá»›i hạn mức thuế Ä'ánh theo giá trị bất Ä'á»™ng sản, dùng trở lại mức thuế của năm 1975-76, lập ra mức thuế căn bản là 1%, vá»›i mức tăng thuế thÆ°á»�ng niên không không vượt quá 2% hoặc quá tỉ lệ lạm phát (má»™t trong hai, cái thấp hÆ¡n). Khi má»™t bất Ä'á»™ng sản Ä'ược bán, trị giá của bất Ä'á»™ng sản sẽ Ä'ược tái Ä'ịnh giá, dá»±a theo giá bán.
• Năm 1992, Tá»'i Cao Pháp Viện Liên Bang phán quyết Ã�ạo Luật 13 hợp hiến.
• Các nhà lập pháp cần ít nhất 2/3 sá»' phiếu nếu muá»'n thông qua bất kỳ mức thuế nào khác. TÆ°Æ¡ng tá»±, chính quyá»�n Ä'ịa phÆ°Æ¡ng cÅ©ng cần 2/3 sá»' phiếu nếu muá»'n tăng thuế cho bất kỳ mục Ä'ích nào.
• Những Ä'ạo luật ảnh hưởng Ä'ến Ã�ạo Luật 13: Năm 1978, Dá»± Luật 8 cho phép tái Ä'ịnh giá bất Ä'á»™ng sản khi có thiên tai hoặc khủng hoảng kinh tế. Năm 1986, Dá»± Luật 60 cho phép chủ nhà từ 55 tuổi trở lên Ä'ược chuyển giá trị ngôi nhà Ä'ang sở hữu qua má»™t ngôi nhà thay thế. Năm 1996, Dá»± Luật 218 cho phép ngÆ°á»�i dân Ä'ịa phÆ°Æ¡ng Ä'ược bá»� phiếu quyết Ä'ịnh vấn Ä'á»� thuế và chi phí bất Ä'á»™ng sản trong Ä'ịa phÆ°Æ¡ng. Năm 2000, Dá»± Luật 39 cho phép thành phá»' phát hành trái phiếu cho trÆ°á»�ng và tăng thuế bất Ä'á»™ng sản, và chỉ cần hÆ¡n 55% sá»' phiếu chuẩn thuận của cá»­ tri.

---

 

« Trở về trang trước